Dobry projekt systemów niskoprądowych. Na co zwrócić uwagę?

Pamiętacie „Płonący wieżowiec”? Klasyk sprzed 43 lat to sugestywna ilustracja „jak tego nie robić” dla wszystkich zarządców nieruchomości i speców od facility managementu  – katalog kardynalnych błędów, które można popełnić lub ich uniknąć na etapie projektowania inteligentnego budynku.

Przyczyną filmowej tragedii jest… oszczędność. Zamiast przewidzianych w projekcie przewodów i innych elementów sieci energetycznej o podwyższonych parametrach wytrzymałościowych zastosowano tańsze „zamienniki”.

Ogień i panika „testują” błędy całego systemu. Poszczególne instalacje nie współdziałają ze sobą, brakuje koordynacji i sensownego planu awaryjnego, zawodzą procedury. Wszystko w supernowoczesnym (wówczas) budynku sypie się jak domek z kart.

To tylko film. W realu, na szczęście, najczęstszym efektem błędów projektowych są straty powstałe w czasie eksploatacji.

Jak uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek? Poniżej kilka zaleceń, które warto zastosować, przystępując do projektowania instalacji niskoprądowych.

Zamów projekt „na miarę”

Dobry projekt takiego systemu musi mieć następujące cechy:

• spełniać wymogi prawne,
• bazować na wysokich standardach wykonawczych,
• proponować rozwiązania odpowiadające rzeczywistym potrzebom danego obiektu, jego funkcji i zastosowanym w nim rozwiązaniom architektonicznym (w tym również charakterowi bezpośredniego otoczenia, sąsiedztwa).

W praktyce oznacza to, że musimy zadbać o zgodność projektu z obowiązującym prawem budowlanym; wybrać wykonawcę oferującego wysoki standard usług, a  proponowane rozwiązania oceniać pod kątem konkretnej przydatności i oczekiwań przyszłych użytkowników budynku.

Znając przeznaczenie budynku, w tym konkretne funkcje określonych pomieszczeń, można np. właściwie dobrać liczbę i parametry czujek dymowych, kamer, gniazd sieci informatycznej, urządzeń kontroli dostępu i wielu innych elementów.

Projekty dedykowane pozwalają na mądre oszczędności: dzięki nim unikniemy inwestowania w budowę systemów „na zapas”, a  jednocześnie nie zubożymy ich w tych obszarach, w których byłoby to niewskazane ze względów bezpieczeństwa czy przyszłej funkcjonalności obiektu.

Nie oszczędzaj na jakości okablowania

Projekt systemów niskoprądowych to setki metrów, kilometry, a nawet dziesiątki kilometrów różnego typu przewodów. Czym jest ich więcej, tym większa pokusa, by zastosować tańszy zamiennik: „urwanie” nawet kilku groszy na metrze daje pokaźne oszczędności w skali całej inwestycji. Musimy pamiętać, że mogą być to oszczędności pozorne, a nawet groźne.

Wymiana źle dobranych (nieodpowiednie parametry) lub wadliwie działających (awaryjnych lub niekompatybilnych) urządzeń jest stosunkowo prosta. Choć koszty takiej operacji bywają znaczne, to trudno je porównać do wydatków, które musimy ponieść, gdy w grę wchodzi wymiana okablowania.

Pół biedy, jeżeli mamy do czynienia z obiektem przemysłowym, w którym estetyka nie jest priorytetem, a okablowanie nie zostało ukryte na etapie prac wykończeniowych. Jeżeli jednak jest to powierzchnia biurowa czy mieszkalna, wymiana okablowania wymaga nie tylko kosztochłonnych prac instalacyjnych i wykończeniowych (w obu przypadkach drugi raz płacimy za wykonanie tych samych usług), ale też czasowego wyłączenia pomieszczeń z użytkowania.

Dlatego warto zainwestować w wysokiej jakości przewody mające parametry dostosowane do przyszłych zadań. Szczególnie ważne jest to przy systemach przeciwpożarowych, gdzie odpowiedni przekrój i klasa odporności ogniowej przewodów mogą decydować nie tylko o stratach materialnych, ale też zdrowiu i życiu ludzi.

Zadbaj o integrację systemów i usług

Myśląc o projektowaniu systemów budynkowych, zawsze stajemy przed wyborem opcji: system otwarty czy zamknięty?

W tym miejscu warto zaznaczyć to, co najważniejsze: niezależnie od wyboru modelu systemu jego elementy składowe powinny ze sobą współpracować i być zintegrowane na poziomie zarządzania.

Niezależnie od tego, czy mamy do czynienia z informatycznie zintegrowanym systemem zarządzania budynkiem (BMS – ang. Building Management System), umożliwiającym zarządzanie wszystkimi podsystemami z poziomu jednej aplikacji, czy z wieloma autonomicznymi systemami, to nieodzownym elementem na etapie projektowym jest uwzględnienie właściwej lokalizacji i odpowiedniej przestrzeni na potrzeby centralnej serwerowni. To serce zarządzania budynkiem, w którym powinny spotykać się panele operacyjne wszystkich systemów automatyki budynkowej. Należy zadbać o lokalizację, zabezpieczenia dostępu, ale też komfort pracujących tu osób.

W praktyce zdarza się, że centralna serwerownia jest traktowana po macoszemu (zbyt mała przestrzeń, oddalona lokalizacja, niski standard zaplecza socjalnego), a nawet – choć trudno w to uwierzyć – „zgubiona” w projektowaniu.

Podobnie jak sam system, również projektowanie, wykonanie i późniejsza obsługa techniczna nieruchomości może zostać powierzona kilku podmiotom lub jednemu, oferującemu pakietowe usługi facility managementu.

Nadzoruj wykonanie

Dobry projekt to podstawa. Mając go, warto dopilnować właściwej realizacji. Pamiętając, że instalacje niskoprądowe są wykonywane w końcowej fazie projektu inwestycyjnego, gdy dochodzi do kumulowania się opóźnień z różnych etapów budowy. Musimy liczyć się z ryzykiem błędów popełnianych pod presją czasu. Mówiąc bez ogródek, warto zainwestować w profesjonalny, zewnętrzny nadzór, który pozwala uniknąć niekontrolowanych modyfikacji i ogólnego obniżenia poziomu wykonania prac instalacyjnych.